مظاهر اخلاقی بودن زبان تخاطب در قرآن
نویسندگان
چکیده مقاله:
یکی از مبانی خاص تفسیر اخلاقی، اخلاقیبودن محتوای مفاهیم قرآنی و زبان تخاطب در قرآن است؛ چنانکه میتوان محتوای قرآن را از جهات گوناگون از جمله انطباق آموزهها و مفاهیم قرآنی با فطرت انسان، اهداف تربیتی و اخلاقی رسالت پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوالهوسلم) و نزول قرآن و وجود آیات صریح در رعایت موازین اخلاقی، محتوایی اخلاقی برشمرد. از اینرو، قرآن کریم افزون بر اشتمال بر محتوای اخلاقی، در مقام بیان و انتقال این مفاهیم ابزارهای اخلاقی نیز استخدام کردهاست. التزام قرآن به رعایت زبان اخلاقی در همۀ سطوح کلام و در جایگاهها و مظاهر گوناگون، قابل ملاحظه است؛ چنانکه واژگان، تعابیر و جملات مورد استفادۀ خود را از میان انبوه گزینههای ممکن انتخاب کرده و در هر مورد، از نظر اخلاقی، بهترین گزینش را داشته است: وقتی تصریح به مطلبی را خلاف دأب اخلاقی ملاحظه کرده، به کنایه سخن گفته است. گاهی نیز با ایجاد تغییر در ساختار نحوی جملات، انسجام اخلاقی قرآن را حفظ کرده است. در این نوشتار همچنین از طرق گوناگون به نقدهایی پاسخ داده شدهاست که استعمال برخی واژگان یا تعابیر قرآنی را صراحتاً یا تلویحاً مغایر ادب و خروج از دایرۀ اخلاقی برشمردهاند؛ طرقی مانند: ارجاع به معنای واژه در عصر نزول، کنایینشاندادن برخی عبارات، تفکیک معنای لغوی و معنای اصطلاحی و توجه به ساختار نحوی عبارات. بر این اساس میتوان نتیجه گرفت که عناصر زبانی قرآن مجموعاً در جهت اهداف تربیتی و اخلاقی آن بهگزینی شدهاند تا در تعامل این کتاب الهی با مخاطبان هرگز از حریم اصول اخلاقی خارج نشود.
منابع مشابه
فطری بودن زبان قرآن
قرآن کریم بر اصل «فطرت» تأکیدات مکرری کرده، اساس دعوت خود را بر آن قرار داده و این مفهوم را اساس رویآوری انسان به «دین» خوانده است. از نگاه قرآن، فطرت، عبارت از شیوه ساختاری توحیدی است که جهان هستی و از جمله انسان طبق آن پدید آمدهاند و قرآن از همین منطق و خاستگاه عموم انسانها را فارغ از نژاد و زبان به صراط مستقیم دعوت میکند. مقاله دارای سه بخش اصلی است: «چیستی فطرت و شمول گستره آن که به ساخت...
متن کاملفطری بودن زبان قرآن
قرآن کریم بر اصل «فطرت» تأکیدات مکرری کرده، اساس دعوت خود را بر آن قرار داده و این مفهوم را اساس رویآوری انسان به «دین» خوانده است. از نگاه قرآن، فطرت، عبارت از شیوه ساختاری توحیدی است که جهان هستی و از جمله انسان طبق آن پدید آمدهاند و قرآن از همین منطق و خاستگاه عموم انسانها را فارغ از نژاد و زبان به صراط مستقیم دعوت میکند. مقاله دارای سه بخش اصلی است: «چیستی فطرت و شمول گستره آن که به ساخت...
متن کاملبازنمایی طرحوارة نیرو در گزارههای دینی و اخلاقی زبان قرآن
طرحوارههای تصویری از مفاهیم مهم و زیرساختی مطرح در پژوهشهای معنیشناسان شناختی است که در شکل گیری استعارههای مفهومی نقش به سزایی دارند. از مهمترین طرحوارههای تصویری، طرحوارة نیرو است که نخستین بار جانسون (1987) بر نقش آن در مفهومسازی رخدادها تأکید نمود. این طرحواره که از تجربة تعامل ما با جهان بیرون نشأت میگیرد، ابزاری پایه برای درک بسیاری از مفاهیم ذهنی است. زبان دین بهویژه قرآن حاوی ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 4 شماره 1
صفحات 107- 130
تاریخ انتشار 2016-04-18
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023